Postępowanie z prywatnego aktu oskarżenia toczy się, co do zasady, bez udziału oskarżyciela publicznego – prokuratora. Prywatny akt oskarżenia jest wnoszony oraz odczytywany przez oskarżyciela prywatnego. Oskarżyciel prywatny może działać poprzez swojego pełnomocnika. Wszystkiego o prywatnym akcie oskarżenia dowiesz się w moich innych wpisach na ten temat:
- Prywatny akt oskarżenia – Twój sposób na sprawiedliwość.
- Przebieg postępowania z prywatnego aktu oskarżenia.
- Prywatny akt oskarżenia – możliwość odstąpienia od oskarżenia.
- Śmierć oskarżyciela prywatnego – co dalej z postępowaniem?
- Prywatny akt oskarżenia – Co powinieneś wiedzieć i zrobić, jeżeli jesteś oskarżonym.
- Jak napisać prywatny akt oskarżenia?
- Skarga pokrzywdzonego o przestępstwo z prywatnego aktu oskarżenia
- Zlecenie czynności dowodowych Policji – wzór wniosku.
Kiedy prokurator może brać udział w postępowaniu prywatnoskargowym
Może się jednak zdarzyć sytuacja, że prokurator rozpocznie lub dołączy się do toczącego się postępowania prywatnoskargowe. W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albo wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Przyjmuje się, że taka okoliczność zachodzi gdy czyn zabroniony godzi nie tylko w dobro pokrzywdzonego, ale także w dobro ogólne jakim jest interes społeczny. O jakie sytuacje chodzi? Ocena zależeć będzie oczywiście od konkretnego wypadku, ale przykładowo możemy wskazać następujące sytuacje:
- Gdy popełnione przestępstwo zostało dostrzeżone przez media i budzi duże zainteresowanie opinii publicznej,
- Gdy sprawca działał ze szczególną złośliwością, bądź działał w miejscu publicznym,
- Gdy skutkiem czynu jest istotna szkoda u pokrzywdzonego,
- Gdy pokrzywdzonym jest osoba ułomna, nieporadna, chora, która popełnia wiele błędów w trakcie procesu,
- Gdy brak jest osób najbliższych, które mogłyby zająć miejsce zmarłego oskarżyciela publicznego, a względy prewencyjne przemawiają za tym aby postępowanie prowadzić dalej,
Prokurator samodzielnie podejmuje decyzję w zakresie wszczęcia lub wstąpienia do postępowania. Jego decyzja nie podlega badaniu przez Sąd. Co więcej, nawet brak zgody pokrzywdzonego na wstąpienie prokuratora do sprawy nie ma znaczenia. Pamiętać należy jednak, że roczny okres przedawnienia karalności przestępstwa prywatnoskargowego, przewidziany w art. 101 § 2 k.k. i liczony od momentu dowiedzenia się przez pokrzywdzonego o osobie sprawcy przestępstwa, wiąże także prokuratora. Oznacza to, że nie może on wszcząć postępowania prywatnoskargowego jeżeli upłynie termin przedawnienia jego karalności.
Prokurator włączył się do sprawy – co teraz?
Jeżeli prokurator dołączył do sprawy postępowanie toczy się wówczas z urzędu, a pokrzywdzony, który przedtem wniósł oskarżenie prywatne, korzysta z praw oskarżyciela posiłkowego. Pokrzywdzony, który przedtem nie wniósł oskarżenia prywatnego może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do postępowania.
Jeżeli prokurator, który wstąpił do postępowania, odstąpił potem od oskarżenia, pokrzywdzony powraca w dalszym postępowaniu do praw oskarżyciela prywatnego. Pokrzywdzony, który nie wniósł oskarżenia, może w terminie zawitym 14 dni od daty powiadomienia go o odstąpieniu prokuratora od oskarżenia złożyć akt oskarżenia lub oświadczenie, że podtrzymuje oskarżenie jako prywatne, a jeżeli takiego oświadczenia nie złoży, sąd lub referendarz sądowy umarza postępowanie.
Należy pamiętać, że oskarżenie wzajemne jest niedopuszczalne, jeżeli prokurator wcześniej wszczął postępowanie albo przyłączył się do postępowania.
Zobacz: Prywatny akt oskarżenia – oskarżenie wzajemne, czyli ważna broń procesowa.