Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego należą do tzw. „małej przestępczości”. Są to zwykle drobne przestępstwa najczęściej polegające na zniesławieniu, bądź znieważeniu drugiej osoby. Mogą one także polegać na naruszeniu nietykalności cielesnej oraz na lekkim uszkodzeniu ciała, którego skutki trwają krócej niż 7 dni. Bardzo często się zdarza, że sprawca i ofiara dobrze się znają, a przyczyną popełniania takich przestępstw jest konflikt pomiędzy nimi.
W takich sytuacjach nierzadko ofiara jest równocześnie sprawcą czynu zabronionego.
Przykład:
Jan Marecki znieważył i uderzył Adama Nowaka, który wniósł prywatny akt oskarżenia do sądu. Gdy Jan Marecki dowiedział się, że jest oskarżonym, wniósł oskarżenie wzajemne wskazując, że Adam Nowak uprzednio zniesławił go, pomawiając go o nieprawdziwe i wstydliwe czyny przed innymi mieszkańcami wsi, na której obaj panowie mieszkają. Oba czyny pozostają ze sobą w związku. Każdy z nich jest równocześnie sprawcą i ofiarą czynu zabronionego.
Dzięki rozpoznaniu w jednym postępowaniu obu spraw możliwe jest zaoszczędzenie czasu sądu, stron oraz świadków. Ponadto, daje do szansę stronom na wyrażenie swoich stanowisk i wzajemne pojednanie, dzięki czemu być może uda się zażegnać konflikt pomiędzy nimi. Co więcej, jeżeli oskarżyciel prywatny za nic nie chce się pojednać, wyciągnięcie na wierzch jego przewinień i wniesienie wzajemnego aktu oskarżenia może skłonić go do pojednania i umorzenia sprawy.
Poniżej przedstawiam Ci najważniejsze informacje dotyczące wzajemnego aktu oskarżenia:
- Wzajemny akt oskarżenia może wnieść jedynie osoba, która jest oskarżonym, a więc przeciwko której wniesiono akt oskarżenia lub skargę na Policji. Należy pamiętać, że wzajemny akt oskarżenia również podlega opłacie w postaci zryczałtowanej równowartości wydatków – 300,00 PLN. Nieopłacone oskarżenie wzajemne nie wywołuje skutków prawnych i równoznaczne jest z brakiem skargi uprawnionego oskarżyciela.
- Wzajemny akt oskarżenia powinien spełniać wszystkie wymagania formalne dotyczące pisma procesowego oraz wskazywać co najmniej osobę oskarżonego, zarzucany mu czyn oraz dowody, na których opiera się oskarżenie wzajemne.
- Wzajemny akt oskarżenia musi być skierowany przeciwko oskarżycielowi prywatnemu, a nie przeciwko innej osobie.
- Uprawnienie do złożenia wzajemnego aktu oskarżenia ograniczone jest terminem. Jest to termin nieprzywracalny. Możesz wnieść wzajemny akt oskarżenia do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Przewód sądowy rozpoczyna odczytanie oskarżenia. Nim to się stanie Sąd pyta, czy są jeszcze jakieś wnioski przed rozpoczęciem przewodu sądowego – bądź uważny i nie przegap tego momentu. Wniesienie wzajemnego aktu oskarżenia po tym terminie jest możliwe, jednak sprawa zostanie rozpoznana w innym postępowaniu.
- Wzajemny akt oskarżenia musi dotyczyć czynu, który jest czynem zabronionym ściganym z oskarżenia prywatnego, a nie jakiegokolwiek przestępstwa. Musi on także pozostawać w związku z czynem, którego dotyczy prywatny akt oskarżenia wszczynający postępowanie. Chodzi tu o pozostawanie obu czynów w zakresie jednego zdarzenia, wobec czego związek może polegać na wzajemnych wyzwiskach, działaniach odwetowych, wywołaniu jednego czynu przez drugi.
- Po wniesieniu wzajemnego aktu oskarżenia oskarżyciel prywatny staje się jednocześnie oskarżonym, a oskarżony jednocześnie oskarżycielem prywatnym. Obaj oskarżyciele prywatni korzystają ze wszystkich uprawnień procesowych jakie przysługują oskarżonemu. Pierwszeństwo zadawania pytań i przemówień przysługuje temu oskarżycielowi prywatnemu, który pierwszy wniósł akt oskarżenia.
- Oskarżenie wzajemne jest niedopuszczalne, jeżeli prokurator wcześniej wszczął postępowanie albo przyłączył się do postępowania.
Jeżeli interesuje Cię temat prywatnego aktu oskarżenia przeczytaj koniecznie inne moje wpisy:
