Tymczasowe aresztowanie to tzw. środek zapobiegawczy. Można je stosować w toku prowadzonego postępowania karnego.
Kogo można tymczasowo aresztować?
Pierwszą zasadą jest to, że tymczasowe aresztowanie – jak każdy inny środek zapobiegawczy – można stosować jedynie wobec osoby, której przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstwa.
Przedstawienie zarzutów to odczytanie przez prokuratora lub policjanta postanowienia o postawieniu zarzutów, w którym wyjaśnia się podejrzanemu jakie przestępstwo mu się zarzuca.
Nie można zatem tymczasowego aresztowania stosować wobec osób, które są świadkami w sprawie. Zdarza się jednak tak, że policja lub prokuratura wysyła wezwanie, na które należy się stawić w charakterze świadka, a w toku przesłuchania – jako świadka – stawia zarzuty. Od chwili postawienia zarzutów można zastosować wobec podejrzanego tymczasowe aresztowanie.
Kiedy można tymczasowo aresztować?
Druga zasada stosowania tymczasowego aresztowania mówi o tym, że można je zastosować jedynie wobec osoby, co do której istnieje duże prawdopodobieństwo, że popełniła ona zarzucone jej przestępstwo.
Tymczasowe aresztowanie można stosować jedynie wtedy, gdy wszystkie powyższe warunki zostały spełnione.
Podstawowym powodem stosowania tymczasowego aresztowania jest chęć zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Wyjątkowo można stosować tymczasowe aresztowanie w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa.
Tymczasowe aresztowanie można stosować jedynie wówczas, gdy zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu,
lub
gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.
Czy wysokość grożącej kary umożliwia stosowanie tymczasowego aresztowania?
Możliwość zastosowania wobec podejrzanego lub oskarżonego tymczasowego aresztowania występuje także wtedy, gdy zarzuca się mu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat.
Tymczasowe aresztowanie można zastosować także wtedy, gdy sąd pierwszej instancji skazał oskarżonego na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata.
Zachowanie podejrzanego, a tymczasowe aresztowanie
Tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu. W szczególności gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.
