Czy naprawdę muszę zostać skazany, czyli warunkowe umorzenie postępowania karnego.
Czym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego?
Nie zawsze ustalenie w toku sprawy karnej sprawstwa i winy oskarżonego musi powodować wydanie wyroku skazującego. W szczególnych sytuacjach kodeks karny umożliwia zakończenie postępowania karnego bez skazania oskarżonego nawet wtedy, gdy będzie oczywiste, że oskarżony dopuścił się przestępstwa.
Jednym z takich przypadków jest warunkowe umorzenie postępowania karnego. Taki sposób zakończenia sprawy karnej jest korzystny dla oskarżonego z kilku względów. O tym jak wygląda procedura prowadząca do wydania wyroku warunkowo umarzającego postępowanie przeczytasz w inny miejscu na naszym blogu.
Więcej: Wyrok warunkowo umarzający postępowanie
W tym wpisie wyjaśnię w jakich sytuacjach sąd może wydać wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne.
Kiedy możliwe jest warunkowe umorzenie postępowania karnego?
Po pierwsze, o warunkowe umorzenie postępowania karnego może się ubiegać osoba, która nie była dotychczas skazana za przestępstwo umyślne. Przestępstwo umyślne polega najczęściej na tym, że sprawca zamierza podjąć jakieś działanie wiedząc o tym, że w ten sposób popełni przestępstwo (np. celowo zabiera cudzą rzecz dopuszczając się kradzieży). Uprzednie skazanie za takie przestępstwo uniemożliwia wydanie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.
Natomiast nie stanowi przeszkody w ubieganiu się o taki sposób zakończenia postępowania fakt skazania za przestępstwo nieumyślne. Sprawca popełnia przestępstwo nieumyślne, w sytuacji gdy wcale nie chce go popełnić, ale w danych warunkach nie zachowuje należytej ostrożności. Np. zbyt szybko prowadzi samochód, czym doprowadza do wypadku (nieumyślnie, bo przecież nie jedzie szybko po to, żeby spowodować wypadek).
Warto pamiętać, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „w przypadku skazania sprawcy w innym procesie za przestępstwo umyślne, istotna jest w aspekcie możliwości zastosowania instytucji określonej w art. 66 k.k. (warunkowe umorzenie postępowania) nie data wydania wyroku, ale data, w której wyrok ten się uprawomocnił”.
Po drugie, warunkowe umorzenie postępowania karnego jest możliwe w sytuacji, kiedy okoliczności popełnienia przestępstwa zostały wyjaśnione (nie budzą wątpliwości). Sąd na podstawie zgromadzonych dowodów powinien mieć zatem pewność do tego, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa. Ważne jest to, że oskarżony nie musi przyznać się do winy, żeby liczyć na warunkowe umorzenie postępowania.
Kodeks karny mówi o tym, że warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe, gdy stopień winy sprawcy i stopień społecznej szkodliwości czynu nie są znaczne. W skrócie oznacza to, że warunkowe umorzenie postępowania karnego jest możliwe w przypadku drobnych przestępstw, nie budzących zbytniego oburzenia społecznego, w których potrzeba ukarania sprawcy za popełnione zło, nie jest znaczna, a zachowanie sprawcy – choć sprzeczne z prawem – nie wymaga surowej represji karnej.
W przypadku jakich przestępstw można ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania karnego?
Warunkowe umorzenie jest możliwe tylko w przypadku przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności do pięciu lat (np. przywłaszczenie 284 § 1 k.k., nieumyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu 156 § 2 k.k., udział w bójce lub pobiciu 158 § 1 k.k., kradzież art. 278 § 1 k.k., umyślne spowodowanie uszczerbku na zdrowiu art. 157 § 1 k.k.)
Czy dalej będziesz popełniał przestępstwa?
Ostatnim warunkiem pozwalającym na skorzystanie z warunkowego umorzenia postępowania jest tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna. Oznacza to, że Sąd tylko wtedy warunkowo umorzy postępowanie jeśli uzna, że właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.
Przeczytaj także: