Artykuł 178a kodeksu karnego zawiera w sobie dwa podstawowe czyny zabronione, dla których elementem wspólnym jest stan nietrzeźwości lub pozostawanie pod wpływem środka odurzającego. Zacznijmy od tej okoliczności.
Stan nietrzeźwości jest okolicznością niebudzącą wątpliwości, mamy z nim do czynienia gdy zawartość alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu osiąga konkretne poziomy. Wbrew potocznemu wyobrażeniu, stan nietrzeźwości może być także ustalony bez badania krwi czy składu wydychanego powietrza ! Znane są przypadki kiedy Sąd ustalił stopień nietrzeźwości sprawcy, ustalając ilość wypitego alkoholu na podstawie zeznań świadków.
Trudniejsze do ustalenia jest pozostawanie pod wpływem środków odurzających. Nie sposób skatalogować wszystkich środków odurzających, ani też określić ich działania.
W tym miejscu, dla osób oskarżonych o przestępstwo z art. 178a k.k. ważne jest, iż jest to przestępstwo umyślne. Oznacza to, że sprawca rozpoczynając jazdę musiał mieć świadomość tego, że znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego i z tą świadomością rozpocząć jazdę. Kierujący pojazdem, który miał podstawy przypuszczać, że wypitego alkoholu było zbyt mało aby wywołać stan nietrzeźwości lub, że powinien on zostać już strawiony nie popełnia omawianego przestępstwa.
Omawianym przepisem objęte jest zarówno prowadzenie przez osobę nietrzeźwą pojazdu mechanicznego jak i innego pojazdu. Pojazdem mechanicznym jest pojazd poruszający się dzięki pracy wbudowanego w niego silnika. Pewne wątpliwości dotyczą pojazdów „mieszanych” czyli popularnych motorowerów oraz rowerów z zamontowanym silnikiem spalinowym. Motorowery jako bazujące na pracy silnika uznawane są za pojazdy mechaniczne. Natomiast rower z zamontowanym silnikiem nie będzie pojazdem mechanicznym, jeżeli zachowa wszystkie funkcje roweru, mówiąc prościej jeżeli nadal będzie poruszany głównie siłą mięśni.
Pozostaje udzielić odpowiedzi na pytanie jak rozmieć „prowadzenie pojazdu”. Wbrew pozorom nie jest to proste. Oczywiście nie ma wątpliwości, że jadący samochodem pojazd ten prowadzi. Jednak samo włączenie silnika bez zamiaru włączania się do ruchu nie będzie prowadzeniem pojazdu. Podobnie w sytuacji gdy idąc pieszo prowadzimy obok nas rower czy też motocykl, wówczas pojazdy te poruszane są siłą mięśni a osoba, która taki pojazd prowadzi uczestniczy w ruchu tak jak pieszy.
Ciekawa jest interpretacja kierowania pojazdem holowanym za pomocą liny holowniczej. Pojazd holowany nie porusza się dzięki pracy własnego silnika. Jednak kierowca pojazdu holowanego wykonuje niemal wszystkie czynności jakie związane są z prowadzeniem pojazdu, kontroluje prędkość, operuje kierownicą oraz sygnalizuje manewry innym uczestnikom ruchu. Właśnie dlatego nietrzeźwy kierowca jadący „na holu” także będzie odpowiadał za przestępstwo z art. 178a k.k.
Tytułem uzupełnienia kilka słów o osobach, które nie prowadząc pojazdu mogą w pewien sposób uczestniczyć w omawianym przestępstwie. Przede wszystkim nie będzie odpowiadała karnie osoba która (niezależnie od tego czy sama jest trzeźwa) będzie podróżowała z nietrzeźwym kierowcą jako pasażer. Natomiast osoba, która udostępniła osobie nietrzeźwej pojazd może już odpowiadać jako pomocnik, a w pewnych okolicznościach nawet jako podżegacz !
Co jeszcze powinieneś wiedzieć o przestępstwie z art. 178a kk?
Zostałeś oskarżony o przestępstwo? Koniecznie przeczytaj poniższe artykuły:
- Jak wygląda przesłuchanie w charakterze podejrzanego?
- Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i skazanie bez rozprawy
- Warunkowe umorzenie postępowania karnego
- Warunkowe zawieszenie wykonania kary
- Na czym polega kara ograniczenia wolności
- Kto może być obrońcą oskarżonego
- Warunkowe umorzenie postępowania przeciwko pijanemu kierowcy