Podżeganie to w języku kodeksu karnego nakłanianie do popełnienia czynu zabronionego. Podżeganie jest również zagrożone odpowiedzialnością karną. Tzn. można zostać skazanym wyrokiem karnym tylko za to, że nakłaniało się inną osobę do popełnienia czynu zabronionego.
Przykład podżegania
Klasycznym przykładem podżegania jest zlecenie wykonania jakiegoś przestępstwa (np. zlecenie pobicia, czy zlecenie zabójstwa). Oferowanie pieniędzy za wykonanie takiego „zlecenia” to nic innego jak nakłanianie drugiej osoby do popełnienia przestępstwa.
Kiedy odpowiesz za podżeganie?
Podżegacz odpowiada nie tylko wtedy, gdy nakłaniał do popełnienia przestępstwa, ale także gdy przekonywał do popełnienia czynu zabronionego. Należy bowiem pamiętać, że psychicznie chory albo nieletni nie popełnia przestępstwa, bo nie można przypisać winy, jednak ich zachowania – np. pobicie – mogą być bezprawne i stanowić czyn zabroniony.
Dla przypisania odpowiedzialności karnej za podżeganie konieczne jest ustalenie, że podżegać chciał, aby osoba nakłaniana popełniła czyn zabroniony (podżegacz musi działać z zamiarem bezpośrednim). Podżegaczem nie jest więc osoba, która przekazuje pewne informacje jedynie przypuszczając, że mogą one „popchnąć” inną osobę do popełnienia przestępstwa.
Np. gdy A informuję B o tym, że żona B zdradza go z C. Jeśli A tylko dopuszcza taką możliwość, że B z zemsty dokona czynu zabronionego wobec C (np. pobije go), to A nie jest podżegaczem. Natomiast będzie można przypisać A odpowiedzialność za podżeganie, jeśli uda się ustalić, że A chciał, żeby B zrobił krzywdę C i w tym celu przekazał mu informację o zachowaniu jego żony (np. A ma żal za coś do C i w celu zemsty prowokuje B do pobicia C).
Jaka kara za podżeganie?
W wypadku skazania podżegacza sąd wymierza mu karę w granicach zagrożenia za sprawstwo. Czyli: jeśli określone przestępstwo np. udział w pobiciu w typie podstawowym (art. 158 § 1 k.k.) jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3, to ktoś kto podżega do popełnienia takie przestępstwa również może być skazany na karę pozbawienia wolności do 3 lat.
W praktyce podżegacz jest karany nieco mniej dotkliwie niż sam sprawca. Oznacza to, że jeśli jeden sąd będzie prowadził sprawę sprawcy za popełnienie przestępstwa i podżegacza za nakłanianie sprawcy, to z reguły kara dla podżegacza będzie niższa.