Kara ograniczenia wolności wraz z orzeczonymi wobec skazanego obowiązkami trwać może nawet przez okres dwóch lat.
W praktyce kara ograniczenia wolności częstokroć ma inny od orzeczonego pierwotnie przebieg. Możliwe jest to dzięki instytucjom:
3) Zmiany orzeczonych obowiązków
4) Zmiany formy wykonywania kary
Powyższe mechanizmy umożliwiają przesunięcie w czasie chwili rozpoczęcia wykonywania kary, przerwanie oraz zmianę sposobu jej wykonywania.
Ustawa przewiduje także możliwość ograniczenia wymiaru orzeczonej kary poprzez uznanie kary ograniczenia wolności za wykonaną.
Rozwiązanie to opisano w art. 64 k.k.w. Paragraf pierwszy tego przepisu brzmi następująco:
W razie niewykonania pełnego wymiaru pracy albo niedokonania całości potrąceń z wynagrodzenia za pracę lub niewykonania innych obowiązków sąd orzeka o tym, czy i w jakim zakresie karę tę uznać za wykonaną ze względu na osiągnięte cele kary
W pierwszej chwili wydawać by się mogło, że chodzi tu o instytucję bliźniaczą dla warunkowego przedterminowego zwolnienia, jednak art. 64 k.k.w. ma odmienny charakter.
Cytowany przepis dotyczy sytuacji, kiedy upłynął już okres na jaki orzeczono karę ograniczenia wolności, a skazany nie wykonał w całości orzeczonych obowiązków. Niewykonanie obowiązków może mieć trojaką postać:
1) niewykonania pełnego wymiaru pracy społecznej
2) niewykonania całości potrąceń z wynagrodzenia za pracę
3) niewykonania innych obowiązków orzeczonych
W takiej sytuacji, sąd po upływie okresu na jaki orzeczono karę ograniczenia wolności obligatoryjnie wydaje postanowienie, które może mieć trzy warianty:
1) uznanie kary za wykonaną w całości
2) uznanie kary za wykonaną w części np. co do obowiązków orzeczonych na podstawie art. 34 § 3 k.k.
3) uznanie kary za niewykonaną
Artykuł 64 k.k.w. reguluje możliwość wydania pierwszego w ww. postanowień. Cytowany przepis nie określa w jakiej części kara ograniczenia wolności ma być wykonana.
Oznacza to, że sąd może uznać karę za wykonaną bez konieczności ustalania czy skazany wykonał karę w określonym ułamku, jak ma to miejsce przy warunkowym zwolnieniu z kary pozbawienia wolności.
Powyższe brzmi niezwykle kusząco dla sprawcy „nie wykonam części kary, a i tak będzie uznana za wykonaną” – tak to nie działa.
Sąd ma jedynie możliwość uznania kary za wykonaną. To czy z niej skorzysta zależy od tego w jaki sposób oceni postępowanie skazanego podczas wykonywania kary i zmiany jakie zaszły przez ten czas w jego osobie.
Przesłanką zastosowania omawianego dobrodziejstwa jest pozytywna ocena osiągnięcia celów kary ograniczenia wolności. Mówiąc wprost sąd może uznać karę za wykonaną jeżeli uzna, że wykonana część kary spełniła swoją rolę – korzystnie wpłynęła na osobę skazanego. Omawiana korzystna zmiana w osobie skazanego polegać ma na ukształtowaniu u niego potrzeby przestrzegania porządku prawnego.
Przesłanką zastosowania omawianego dobrodziejstwa jest pozytywna ocena osiągnięcia celów kary ograniczenia wolności. Mówiąc wprost sąd może uznać karę za wykonaną jeżeli uzna, że wykonana część kary spełniła swoją rolę – korzystnie wpłynęła na osobę skazanego. Omawiana korzystna zmiana w osobie skazanego polegać ma na ukształtowaniu u niego potrzeby przestrzegania porządku prawnego.
