Jedną z kar, która może zostać orzeczona za popełnione przestępstwo jest kara grzywny. Zasadą jest (i kara grzywny nie jest tutaj wyjątkiem), że kary orzeczone podlegają wykonaniu. Możliwe są jednak sytuacje kiedy skazany nie będzie musiał zapłacić orzeczonej wobec niego grzywny, właśnie dzięki instytucji umorzenia grzywny.
Instytucja umorzenia grzywny otwiera drogę do nawet całkowitego umorzenia orzeczonej kary grzywny. Poniżej opiszę kiedy można starać się o umorzenie i jakie warunki trzeba spełnić.
Umorzenie kary grzywny podobnie jak rozłożenie jej na raty (proponuję link) nie jest związane z popełnionym przestępstwem, za które grzywnę orzeczono. Okoliczności takie jak stopień społecznej szkodliwości czynu, motywacja i sposób zachowania się sprawcy, uwzględniane są wcześniej – przy wymierzaniu kary.
Podstawowym warunkiem do wystąpienia z wnioskiem o umorzenie kary grzywny jest jej niewykonanie. Nie chodzi tu o wstrzymanie się od zapłaty ! Niewykonanie kary grzywny musi być spowodowane okolicznościami, na które skazany nie miał wpływu. Nie każda przeszkoda w uiszczeniu grzywny będzie podstawą do umorzenia. Przykładowo odbywanie kary pozbawienia wolności, samo w sobie może nie zostać uznane za niezależną od skazanego przeszkodę.
Czy zatem nieuiszczenie grzywny z powodów niezależnych od skazanego, automatycznie otwiera drogę do starania się o jej umorzenie ?
Niestety, umorzenie możliwe jest dopiero gdy grzywny nie można wykonać w żaden z dostępnych sposobów. Jednym ze sposobów może być rozłożenie kary grzywny na raty. Przewidziane są także bardziej dotkliwe warianty jak np. zastępcza kara pozbawienia wolności, która może sięgnąć nawet 12 miesięcy. Dopiero gdy żaden z dostępnych sposobów nie może znaleźć zastosowania, wówczas można rozważyć umorzenie kary grzywny.
Nawet jeżeli, skazany grzywny nie uiścił i nie można jej wykonać w żaden inny sposób, nie jest to jeszcze podstawą do umorzenia kary grzywny. Warunkiem koniecznym jest wykazanie, że sytuacja konkretnego skazanego stanowi szczególnie uzasadniony wypadek. Oznacza to, że okoliczności, które skłonić mają Sąd do umorzenia kary grzywny muszą być naprawdę wyjątkowe, skrajnym przykładem jest klęska żywiołowa, która dotknęła rodzinę skazanego. Choć oczywiście podstawą umorzenia kary grzywny mogą być (i na ogół są) okoliczności mniej drastyczne. Niemniej ważne aby pamiętać, że podstawą do umorzenia kary grzywny nie będzie jedynie trudna sytuacja finansowa.
W przedmiocie umorzenia grzywny Sąd orzeka postanowieniem. Na postanowienie w przedmiocie umorzenia kary grzywny przysługuje zażalenie. Co ważne niezależnie od jego treści ! Oznacza to, że zażalenie przysługuje zarówno gdy Sąd nie umorzył grzywny jak i w sytuacji gdy umorzenie nie spełnia oczekiwań skazanego.