Grzywna – jedna z kar przewidzianych w kodeksie karnym. Orzekana jest (co do zasady) w systemie stawek dziennych. Wbrew pozorom nie jest to system ratalny! Skazany obowiązany jest zapłacić tytułem grzywny kwotę, która jest iloczynem orzeczonej ilości stawek dziennych oraz wysokości stawki. Finalnie kara grzywny może sięgnąć kilkuset tysięcy złotych, co nierzadko poważnie utrudnia jej spłatę.
W tym miejscu niejako naprzeciw skazanym wychodzi instytucja rozłożenia grzywny na raty, poniżej opiszę, kto i w jakich okolicznościach może z takiej ulgowej formy spłaty grzywny skorzystać.
Rozłożenie grzywny na raty odseparowane jest od osoby sprawcy oraz popełnionego przestępstwa, nie ma znaczenia za jakie przestępstwo została grzywna orzeczona ani w jakim wymiarze.
Jedyną okolicznością badaną w postępowaniu w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty jest sytuacja majątkowa skazanego i (uwaga) jego rodziny.
Sąd ma możliwość rozłożenia grzywny na raty jedynie gdy uchroni to skazanego lub jego rodzinę, (rozumianą jako osoby związane majątkowo ze skazanym np. utrzymywane przez niego lub odwrotnie) przed zbyt ciężkimi skutkami jej natychmiastowego wykonania.
W praktyce chodzi o sytuacje kiedy skazany nie ma możliwości jednorazowej zapłaty całej grzywny, ale da radę uiścić ją w ratach, i taki sposób płatności nie zrujnuje budżetu jego i jego rodziny. Pamiętajmy jednak, że pewna dolegliwość dla „domowego budżetu” jest wpisana w istotę kary grzywny. Podstawą rozłożenia na raty będzie więc jedynie dolegliwość zbyt ciężka.
Okres rozłożenia na raty co do zasady nie może przekroczyć roku. Nie określono jednak ani okresu na jaki udziela się rozłożenia na raty ani wysokości i terminów spłat poszczególnych rat. Okoliczności te każdorazowo określa Sąd, choć z istoty instytucji „rat” nie może być ich mniej niż dwie.
Jest także możliwość uzyskania aż trzyletniego okresu rozłożenia grzywny na raty. Taki dłuższy termin może znaleźć zastosowanie w sytuacji kiedy nawet roczny okres rat byłby zbyt krótki, jednak oceniając sytuację finansową skazanego celowym jest rozłożenie spłaty grzywny na dłuższy okres. Mówiąc wprost sprawca nie da rady spłacić orzeczonej grzywny w rok, ale już okres dwuletni mu to umożliwi.
O rozłożeniu grzywny na raty Sąd orzeka postanowieniem. Na postanowienie w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty przysługuje zażalenie. Co ważne niezależnie od jego treści ! Oznacza to, że zażalenie przysługuje także gdy Sąd co prawda rozłożył grzywnę na raty, jednak skazany nie jest zadowolony z wysokości rat, odstępów czasowych między nimi czy też czasu na jaki rozłożono płatność.
Warto korzystać z możliwości wpłynięcia na treść wydanego postanowienia, ponieważ tylko pierwszy wniosek o rozłożenie grzywny na raty jest wolny od opłat !
Orzeczona w wyroku skazującym kara grzywny, może zostać przez Sąd nie tylko rozłożona na raty ale nawet umorzona