Dysponowanie powierzonymi środkami pieniężnymi zgromadzonymi na cudzym rachunku bankowym, a przestępstwo sprzeniewierzenia.
Opowiadałem Ci już o przestępstwie przywłaszczenia. Jego kwalifikowanym typem jest przestępstwo sprzeniewierzenia. Przedmiotem przestępstwa przywłaszczenia określonego w art. 284 k.k. może być rzecz ruchoma, w tym także polski pieniądz (art. 115 § 9 k.k.) oraz prawo majątkowe. Z kolei przedmiotem sprzeniewierzenia określonego w art. 284 § 2 k.k. może być jedynie powierzona rzecz ruchoma, w tym również polski pieniądz.
Pieniądz to znak gotówkowy w postaci banknotów lub monet spełniający funkcję płatniczą. Pieniądz może występować w dwóch postaciach: jako pieniądz gotówkowy lub jako pieniądz bezgotówkowy – istniejący w formie zapisów na rachunku bankowym.
Swoje pieniądze zwykle trzymamy na rachunku bankowym. Czy wiesz jednak, że z chwilą umieszczenia swoich pieniędzy na rachunku bankowym tracisz ich własność? W każdym przypadku dokonania wpłaty na rachunek bankowy określonej sumy w gotówce, skutkiem takiej wpłaty jest przejście własności znaków pieniężnych na bank. Ty jako posiadacz rachunku nabywasz jednocześnie roszczenia do banku o wypłatę określonej, zgromadzonej na tym rachunku sumy pieniężnej lub o przeprowadzenie rozliczenia pieniężnego. Umowa rachunku bankowego skonstruowana jest zatem w oparciu o elementy depozytu nieprawidłowego.
Możesz upoważnić osobę trzecią do dysponowania w Twoim imieniu pieniędzmi zgromadzonymi na Twoim koncie bankowym. Na podstawie pełnomocnictwa osoba trzecia będzie mogła wypłacać pieniądze i dysponować nimi. Są też sytuacje gdy osoba trzecia dysponuje firmowym kontem – chodzi tu np.: o syndyka masy upadłościowej. Czy osoba trzecia może dysponować Twoimi środkami pieniężnymi bez żadnych ograniczeń?
Musisz wiedzieć, że dysponowanie powierzonymi środkami pieniężnymi w pewnych sytuacjach może zostać uznane za bezprawne i uzasadniać przypisanie sprawcy popełnienia czynu zabronionego z art. 284 § 2 k.k. Z istoty pełnomocnictwa wynika, że jest to zawsze działanie w imieniu i na rzecz mocodawcy, tzn.: działanie akceptowane przez mocodawcę. Pełnomocnik nie może z Twoich środków i bez Twojej wiedzy pokrywać własnych wydatków. Nie może także pożyczać Twoich pieniędzy i obracać nimi, nawet jeżeli te pieniądze oddał lub ma zamiar oddać.
Z orzecznictwa:
Osoba, której powierzono prawo do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku bankowym, dokonując bezprawnie dyspozycji z tego rachunku jak właściciel, dopuszcza się przywłaszczenia powierzonych jej pieniędzy, tj. występku z art. 284 § 2 k.k.[Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 czerwca 2006r. II AKa 143/06].
Przytoczone wyżej orzeczenie zostało wydane w stanie faktycznym, w którym syndyk masy upadłościowej, będąc dysponentem rachunku bankowego upadłego, wypłacił z niego pieniądze i przeznaczył je w celu zakupu dla siebie usługi turystycznej w biurze podróży. Pieniądze te syndyk przywłaszczył, gdyż rozporządził nimi jak swoją własnością, tj. przeznaczył je na prywatną wycieczkę. Choć syndyk mógł dysponować pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku bankowym to nie mógł nimi dysponować bezprawnie, na własne cele.
W sytuacji, gdy oskarżony legalnie dysponując rzeczą, a ściślej ujmując możliwością dokonywania operacji na koncie, przelał środki pieniężne wbrew wiedzy i woli mocodawcy na własne konto, jednocześnie pozbawiając pokrzywdzoną władztwa nad nimi i włączając je do swego majątku, dopuścił się przywłaszczenia powierzonych mu rzeczy.[Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 stycznia 2012r. II AKa 518/11].
